Điều kiện cho người nước ngoài vào kinh doanh tại Việt Nam

Conditions for foreigners to do business in Vietnam

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế diễn ra sâu rộng, các quốc gia đang phát triển như Việt Nam ngày càng trở thành điểm đến hấp dẫn của dòng vốn đầu tư xuyên biên giới. Đặc biệt, với vị trí địa chiến lược, nguồn nhân lực dồi dào, chính sách mở cửa và tốc độ tăng trưởng kinh tế ổn định, Việt Nam đã và đang thu hút ngày càng nhiều nhà đầu tư nước ngoài mong muốn tiếp cận thị trường và triển khai hoạt động kinh doanh lâu dài tại đây.

Tuy nhiên, để đảm bảo sự phát triển bền vững, an ninh kinh tế và lợi ích quốc gia, Nhà nước Việt Nam thiết lập một hệ thống pháp luật tương đối chặt chẽ nhằm điều chỉnh hoạt động đầu tư, kinh doanh của người nước ngoài. Trong đó, việc quy định cụ thể các điều kiện để người nước ngoài được phép đầu tư và hoạt động kinh doanh tại Việt Nam giữ vai trò đặc biệt quan trọng, không chỉ góp phần tạo lập môi trường pháp lý minh bạch, ổn định mà còn là công cụ thể hiện chủ quyền trong việc lựa chọn, kiểm soát và sàng lọc dòng vốn ngoại.

1. Tổng quan về hoạt động kinh doanh của người nước ngoài tại Việt Nam

1.1 Khái niệm “người nước ngoài” và “hoạt động kinh doanh”

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, việc làm rõ các khái niệm pháp lý cơ bản như “người nước ngoài” (foreigners) và “hoạt động kinh doanh” (business activities) là điều kiện tiên quyết để hiểu đúng phạm vi điều chỉnh của pháp luật đầu tư. 

Theo khoản 19 Điều 3 Luật Đầu tư 2020, nhà đầu tư nước ngoài được hiểu là cá nhân có quốc tịch nước ngoài hoặc tổ chức được thành lập theo pháp luật nước ngoài thực hiện hoạt động đầu tư kinh doanh tại Việt Nam. 

• Đối với nhà đầu tư là cá nhân

Yêu cầu cơ bản của nhà đầu tư cá nhân là phải có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, tức là từ đủ 18 tuổi trở lên và có khả năng tự nhận thức, điều khiển hành vi theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015. Điều này đảm bảo cá nhân có khả năng tự mình nhận thức, thực hiện và chịu trách nhiệm về các quyết định đầu tư của mình.

Quan trọng hơn, Khoản 2, Điều 17 của Luật Doanh nghiệp 2020 đã vạch ra một giới hạn rõ ràng, theo đó cá nhân không được thuộc vào những đối tượng bị cấm thành lập và quản lý doanh nghiệp. Điều này nhằm đảm bảo sự minh bạch và lành mạnh của môi trường đầu tư. Các trường hợp cấm điển hình bao gồm:

• Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, đang chấp hành hình phạt tù.
• Người đang bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định liên quan đến kinh doanh.
• Các trường hợp khác theo quy định của Luật Phá sản.

1. Đối với nhà đầu tư là tổ chức

Tổ chức đó phải có tư cách pháp nhân hợp pháp, phải được thành lập và công nhận hợp pháp theo pháp luật của quốc gia mà nó có trụ sở. Điều này phải được chứng minh bằng các tài liệu hợp lệ như Giấy chứng nhận thành lập, Điều lệ… Để các giấy tờ đó giá trị pháp lý tại Việt Nam, chúng phải trải qua thủ tục hợp pháp hóa lãnh sự theo quy định tại Nghị định 111/2011/NĐ-CP (Quy định về hợp pháp hóa lãnh sự để công nhận giá trị pháp lý của giấy tờ nước ngoài tại Việt Nam). Đây là bước xác thực cần thiết để cơ quan chức năng Việt Nam công nhận tư cách pháp nhân của tổ chức nước ngoài.

Và ngoài ra, tất nhiên tổ chức phải đang không trong tình trạng giải thể hoặc phá sản. Tổ chức phải đang hoạt động bình thường, có đủ năng lực tài chính để thực hiện nghĩa vụ và không đang trong quá trình chấm dứt hoạt động.

Trong khi đó, “kinh doanh” được nhìn nhận dưới góc độ pháp lý là việc thực hiện liên tục một, một số hoặc tất cả công đoạn của quá trình từ đầu tư, sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm hoặc cung ứng dịch vụ trên thị trường nhằm mục đích tìm kiếm lợi nhuận. (Luật Doanh nghiệp 2020, Khoản 21 Điều 4).

Việc phân biệt rõ giữa nhà đầu tư trong nước và nhà đầu tư nước ngoài có ý nghĩa quan trọng trong việc xác lập quyền và nghĩa vụ trong đầu tư – kinh doanh. Theo nguyên lý “quốc tịch của nhà đầu tư” (nationality principle), người nước ngoài khi đầu tư tại Việt Nam thường phải tuân thủ những điều kiện pháp lý chặt chẽ hơn nhằm bảo đảm an ninh, chủ quyền và lợi ích quốc gia.

1.2 Sự phát triển của hoạt động đầu tư, kinh doanh của người nước ngoài tại Việt Nam

Trong hơn ba thập niên kể từ khi thực hiện chính sách Đổi mới (1986), Việt Nam đã ghi nhận sự gia tăng mạnh mẽ về số lượng và quy mô hoạt động kinh doanh có yếu tố nước ngoài. Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tính đến cuối năm 2023, Việt Nam đã thu hút trên 450 tỷ USD vốn FDI đăng ký, với hơn 37.000 dự án còn hiệu lực, tập trung vào các ngành công nghiệp chế biến – chế tạo, dịch vụ, bất động sản và năng lượng tái tạo (MPI, 2024).

Sự phát triển này phản ánh hai xu thế lớn: (i) Việt Nam đang trở thành điểm đến chiến lược của các tập đoàn đa quốc gia trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt sau đại dịch COVID-19 và xu hướng “Trung Quốc +1”; và (ii) môi trường pháp lý và chính sách đang dần cải thiện, tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào thị trường Việt Nam.

1.3 Chính sách của Nhà nước Việt Nam về thu hút đầu tư nước ngoài

Nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế, Nhà nước Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách ưu đãi và hỗ trợ cho hoạt động đầu tư nước ngoài. Cụ thể, Luật Đầu tư 2020 đã chuyển từ cơ chế “chọn cho phép” sang cơ chế “chọn hạn chế”, thể hiện qua việc áp dụng danh mục ngành, nghề hạn chế tiếp cận thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài – một bước tiến phù hợp với thông lệ quốc tế (Nguyễn & Lê, 2021).

Ngoài ra, Việt Nam còn cam kết mở cửa thị trường theo các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, RCEP, với các nguyên tắc đối xử quốc gia (National Treatment) và đối xử tối huệ quốc (Most-Favoured-Nation). Đây là những nguyên tắc cơ bản trong luật đầu tư quốc tế nhằm bảo đảm sự công bằng giữa nhà đầu tư trong nước và nước ngoài (Dolzer & Schreuer, 2012).

2. Cơ sở pháp lý quy định điều kiện kinh doanh đối với người nước ngoài tại Việt Nam

Đây là nhóm điều kiện phức tạp và quan trọng nhất, quyết định nhà đầu tư nước ngoài được phép kinh doanh trong lĩnh vực nào. Nguyên tắc chung được nêu tại Điều 9 Luật Đầu tư 2020 là nhà đầu tư nước ngoài được đối xử bình đẳng như nhà đầu tư trong nước, được kinh doanh các ngành nghề mà pháp luật không cấm, nhưng phải tuân thủ các hạn chế theo cam kết quốc tế và luật pháp Việt Nam. Nhưng phải trừ các ngành nghề thuộc “Danh mục ngành, nghề hạn chế tiếp cận thị trường”. Danh mục chi tiết này được công bố tại Phụ lục I của Nghị định 31/2021/NĐ-CP, có thể xem như tấm bản đồ kinh doanh cho các nhà đầu tư.

2.1 Phân loại điều kiện đầu tư – kinh doanh theo Luật Đầu tư 2020

Pháp luật Việt Nam hiện hành, đặc biệt là Luật Đầu tư 2020, đã thiết lập một hệ thống điều kiện đầu tư – kinh doanh dựa trên nguyên tắc phân loại rõ ràng giữa ba nhóm ngành nghề: (i) ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh, (ii) ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, và (iii) danh mục ngành, nghề hạn chế tiếp cận thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài.

Thứ nhất, ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh là những lĩnh vực mà pháp luật tuyệt đối không cho phép thực hiện dưới bất kỳ hình thức nào, nhằm bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự xã hội và các giá trị đạo đức cốt lõi. Danh mục này hiện bao gồm 08 ngành nghề: 

(1) Kinh doanh các chất ma túy quy định tại Phụ lục I của Luật Đầu tư 2020;

(2) Kinh doanh các loại hóa chất, khoáng vật quy định tại Phụ lục II của Luật Đầu tư 2020;

(3) Kinh doanh mẫu vật các loài thực vật, động vật hoang dã có nguồn gốc khai thác từ tự nhiên quy định tại Phụ lục I của Công ước về buôn bán quốc tế các loài thực vật, động vật hoang dã nguy cấp; mẫu vật các loài thực vật rừng, động vật rừng, thủy sản nguy cấp, quý, hiếm Nhóm I có nguồn gốc khai thác từ tự nhiên quy định tại Phụ lục III của Luật Đầu tư 2020;

(4) Kinh doanh mại dâm;

(5) Mua, bán người, mô, xác, bộ phận cơ thể người, bào thai người;

(6) Hoạt động kinh doanh liên quan đến sinh sản vô tính trên người;

(7) Kinh doanh pháo nổ;

(8) Kinh doanh dịch vụ đòi nợ;

Theo đó, Luật sửa đổi Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư và Luật Đấu thầu 2024 đã bổ sung thêm 02 ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh từ ngày 01/07/2024:

(9) Kinh doanh mua bán bảo vật quốc gia;

(10) Kinh doanh xuất khẩu di vật, cổ vật.

Thứ hai, ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện là những ngành nghề mà việc tham gia của nhà đầu tư phải đáp ứng một hoặc nhiều điều kiện nhất định liên quan đến bảo đảm an ninh quốc phòng, sức khỏe cộng đồng, trật tự an toàn xã hội, đạo đức xã hội hoặc phát triển bền vững. Phụ lục IV của Luật Đầu tư 2020 liệt kê 227 ngành nghề có điều kiện. 

Đây là những lĩnh vực Việt Nam mở cửa nhưng có kèm theo các quy định riêng để bảo hộ sản xuất trong nước, đảm bảo an ninh hoặc định hướng phát triển. Các điều kiện này rất đa dạng, có thể là giới hạn về tỷ lệ sở hữu vốn điều lệ (ví dụ, một số dịch vụ logistics chỉ cho phép nhà đầu tư nước ngoài sở hữu tối đa 51% vốn trong liên doanh); hoặc yêu cầu về hình thức đầu tư (ví dụ, bắt buộc phải thành lập liên doanh với đối tác Việt Nam trong lĩnh vực viễn thông); hay giới hạn về phạm vi hoạt động (ví dụ, dịch vụ phân phối bán lẻ). Các điều kiện này thường được quy định trong các cam kết quốc tế (WTO, CPTPP, EVFTA…) và được nội luật hóa.

Thứ ba, điểm đổi mới quan trọng là việc thiết lập “Danh mục hạn chế tiếp cận thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài”, lần đầu tiên được quy định tại Điều 9 Luật Đầu tư 2020 và cụ thể hóa trong Nghị định 31/2021/NĐ-CP. Danh mục này thể hiện sự chuyển hướng từ mô hình “chọn cho phép” (positive list) sang mô hình “chọn hạn chế” (negative list) – tức là nhà đầu tư nước ngoài được phép đầu tư vào tất cả các ngành nghề, trừ những ngành nghề nằm trong danh mục hạn chế hoặc bị cấm tiếp cận.

3. Phân tích các điều kiện cụ thể cho người nước ngoài vào kinh doanh tại Việt Nam

Mặc dù pháp luật Việt Nam ngày càng mở cửa và tiệm cận các tiêu chuẩn quốc tế về tự do hóa đầu tư, tuy nhiên hoạt động kinh doanh của người nước ngoài vẫn bị chi phối bởi hệ thống điều kiện mang tính chọn lọc và kiểm soát chặt chẽ. Những điều kiện này được thiết kế nhằm đảm bảo sự cân bằng giữa hai mục tiêu: (i) thu hút dòng vốn chất lượng cao và (ii) bảo vệ lợi ích chiến lược, trật tự kinh tế – xã hội trong nước. Sau đây là phân tích năm nhóm điều kiện cốt lõi mà nhà đầu tư nước ngoài phải đáp ứng khi muốn hoạt động kinh doanh tại Việt Nam.

3.1 Điều kiện về hình thức đầu tư

Theo quy định tại Điều 21 Luật Đầu tư 2020, nhà đầu tư nước ngoài chỉ được lựa chọn đầu tư theo bốn hình thức hợp pháp: (i) thành lập tổ chức kinh tế (như công ty TNHH, công ty cổ phần), (ii) góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp trong tổ chức kinh tế sẵn có, (iii) thực hiện dự án đầu tư, hoặc (iv) đầu tư theo hợp đồng BCC (Business Cooperation Contract) và (v) Các hình thức đầu tư, loại hình tổ chức kinh tế mới theo quy định của Chính phủ. Trong đó, hình thức thành lập doanh nghiệp mới thường được áp dụng khi nhà đầu tư muốn kiểm soát toàn diện hoạt động tại thị trường Việt Nam; còn hình thức mua cổ phần, góp vốn phù hợp với chiến lược thâm nhập thị trường nhanh chóng hoặc liên kết với đối tác nội địa.

Việc giới hạn hình thức đầu tư không những phản ánh chủ quyền lập pháp của quốc gia tiếp nhận đầu tư, mà còn tương thích với quy định tại Điều 4 Hiệp định TRIMs của WTO, cho phép các quốc gia kiểm soát phương thức đầu tư nhằm bảo vệ mục tiêu chính sách công.

3.2 Điều kiện về tỷ lệ sở hữu vốn

Một trong những vấn đề pháp lý then chốt đối với nhà đầu tư nước ngoài là giới hạn tỷ lệ sở hữu vốn điều lệ trong các tổ chức kinh tế Việt Nam. Theo Điều 17 và 24 Luật Đầu tư 2020, nhà đầu tư nước ngoài được sở hữu tối đa 100% vốn điều lệ, trừ trường hợp: (i) ngành nghề kinh doanh có quy định giới hạn, hoặc (ii) có cam kết điều chỉnh trong các FTA. 

Ví dụ: trong lĩnh vực Logistics, tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài bị giới hạn ở mức 51% đối với dịch vụ vận tải hàng hóa nội địa (WTO, 2023).

Giới hạn sở hữu này chính là công cụ pháp lý để bảo hộ ngành kinh tế trong nước và duy trì sự kiểm soát đối với các ngành nghề nhạy cảm. Tại nhiều nước đang phát triển, hình thức equity ceiling (trần vốn sở hữu) vẫn là một công cụ phổ biến để thực hiện chính sách đầu tư có chọn lọc (UNCTAD, 2021).

3.3 Điều kiện về lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh

Luật Đầu tư 2020 phân định rõ những lĩnh vực người nước ngoài không được tiếp cận hoặc chỉ được tiếp cận có điều kiện, thông qua Danh mục ngành, nghề hạn chế tiếp cận thị trường (Nghị định 31/2021/NĐ-CP, Phụ lục I). Các lĩnh vực bị hạn chế phổ biến bao gồm: 

(i) dịch vụ viễn thông có hạ tầng mạng; 

(ii) báo chí; 

(iii) giáo dục mầm non tư thục;

(iv) dịch vụ điều tra.

Danh mục này thể hiện rõ nguyên tắc “chọn lọc theo mức độ nhạy cảm” và hài hòa với mô hình “negative list” được sử dụng trong nhiều FTA hiện đại, như CPTPP hoặc EVFTA. Như vậy, quyền tiếp cận thị trường của nhà đầu tư nước ngoài không mang tính mặc định, mà phụ thuộc vào sự cho phép có điều kiện.

3.4 Điều kiện về đối tác và địa điểm đầu tư

Đối với một số lĩnh vực đặc thù, nhà đầu tư nước ngoài chỉ được phép kinh doanh khi liên doanh với đối tác Việt Nam đủ điều kiện (ví dụ có giấy phép hành nghề hoặc chứng chỉ chuyên môn). Trong lĩnh vực quảng cáo, nhà đầu tư nước ngoài bắt buộc phải hợp tác với một tổ chức Việt Nam có giấy phép hoạt động (Nghị định 181/2013/NĐ-CP, Điều 21).

Về địa điểm đầu tư, Điều 44 Luật Đầu tư 2020 quy định nhà đầu tư nước ngoài không được đầu tư vào khu vực cấm hoặc địa bàn quốc phòng – an ninh, trừ trường hợp được Chính phủ cho phép. Đây là biện pháp kiểm soát không gian kinh tế chiến lược và đồng thời phù hợp với nguyên tắc chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ trong luật quốc tế.

3.5 Điều kiện về thủ tục hành chính và giấy phép

Mặc dù Luật Đầu tư 2020 đã đơn giản hóa quy trình đầu tư, song nhà đầu tư nước ngoài vẫn phải trải qua các thủ tục đăng ký và xin chấp thuận đầu tư riêng biệt, nhất là khi thuộc lĩnh vực có điều kiện. Cụ thể, các bước bao gồm: (i) xin chấp thuận chủ trương đầu tư (đối với một số dự án lớn), (ii) xin Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư (IRC), và (iii) thực hiện đăng ký doanh nghiệp (ERC) (Bộ KH&ĐT, 2023).

Việc phân tách hai quy trình IRC và ERC không chỉ phản ánh mô hình “dual licensing system” (hệ thống cấp phép kép), mà còn cho phép nhà nước kiểm tra trước về năng lực, tài chính, nhân sự, địa điểm… trước khi cấp phép hoạt động kinh doanh.

4. ĐIỀU KIỆN VỀ VỐN VÀ NĂNG LỰC TÀI CHÍNH

Một trong những thắc mắc phổ biến nhất là về vốn đầu tư tối thiểu. Điều kiện này đảm bảo dự án có tính khả thi và nhà đầu tư có đủ nguồn lực để thực hiện những gì đã cam kết.

Cần khẳng định rằng, pháp luật Việt Nam không quy định một mức vốn tối thiểu chung cho tất cả các dự án.

Tuy nhiên, đối với một số ngành nghề kinh doanh đặc thù như kinh doanh bất động sản (yêu cầu vốn pháp định 20 tỷ đồng) hay các dịch vụ tài chính, ngân hàng, pháp luật chuyên ngành sẽ có quy định về mức vốn pháp định tối thiểu. Đây là yêu cầu nhằm đảm bảo năng lực tài chính và khả năng chịu trách nhiệm của doanh nghiệp trong các lĩnh vực nhạy cảm, bảo vệ khách hàng.

Với các dự án khác, dù không có mức vốn tối thiểu, có một điều kiện bắt buộc đó là nhà đầu tư vẫn phải chứng minh được năng lực tài chính đủ để thực hiện dự án như đã đăng ký. Tính hợp lý giữa quy mô dự án và số vốn đăng ký sẽ được cơ quan cấp phép xem xét kỹ lưỡng. Cách chứng minh có thể là sao kê tài khoản ngân hàng, báo cáo tài chính đã được kiểm toán, cam kết tài trợ của tổ chức tín dụng,…

Cuối cùng, sự cam kết của nhà đầu tư được kiểm chứng qua nghĩa vụ góp đủ vốn điều lệ trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, một yêu cầu được quy định rõ trong Luật Doanh nghiệp 2020. Việc không góp đủ vốn có thể dẫn đến các chế tài pháp lý.

5. CÁC ĐIỀU KIỆN ĐẶC THÙ KHÁC

Tùy thuộc vào quy mô, địa điểm và lĩnh vực của dự án, nhà đầu tư có thể phải đáp ứng thêm các điều kiện sau:

5.1 Điều kiện về địa điểm và quy hoạch: Dự án đầu tư không thể tồn tại tách biệt khỏi quy hoạch chung của địa phương và quốc gia. Địa điểm thực hiện dự án phải phù hợp với quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng và các quy hoạch ngành liên quan. Không thể đặt một nhà máy sản xuất hóa chất trong khu dân cư.

5.2 Điều kiện về môi trường: Đặc biệt, đối với các dự án có tiềm năng gây tác động đến môi trường, Luật Bảo vệ môi trường yêu cầu phải thực hiện Báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) và được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt trước khi triển khai.

5.3 Điều kiện về công nghệ: Dự án sử dụng công nghệ thuộc danh mục công nghệ hạn chế chuyển giao phải được thẩm định về công nghệ.

5.4 Điều kiện về quốc phòng, an ninh: Các dự án tại các khu vực nhạy cảm (biên giới, hải đảo, khu vực phòng thủ) phải có ý kiến chấp thuận của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an.

Tóm lại, việc vào Việt Nam kinh doanh không chỉ đơn thuần là nộp hồ sơ xin phép. Nhà đầu tư nước ngoài cần thực hiện một bài toán chiến lược, đối chiếu kế hoạch kinh doanh của mình với 4 nhóm điều kiện cốt lõi trên, với các quy định pháp luật hiện hành một cách cẩn trọng. Hiểu rõ các điều kiện này, việc đáp ứng đầy đủ các điều kiện trên không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn sẽ giúp nhà đầu tư xây dựng một dự án khả thi, hợp pháp và giảm thiểu rủi ro trong quá trình xin cấp phép cũng như vận hành sau này, là nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp tại thị trường Việt Nam.

Trên đây là tư vấn của Tuệ An LAW về: “Người nước ngoài vào Việt Nam kinh doanh cần điều kiện gì” theo quy định của pháp luật mới nhất. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ hoặc cần hỗ trợ pháp lý khác, vui lòng liên hệ ngay Luật sư để được tư vấn miễn phí. Luật sư chuyên nghiệp, tư vấn miễn phí – 098.421.0550

Tuệ An Law cung cấp thông tin về giá dịch vụ như sau:
Luật sư tư vấn online qua điện thoại: Miễn phí tư vấn.
Dịch vụ luật sư tư vấn trực tiếp tại văn phòng: Từ 500.000 đồng/giờ tư vấn của Luật sư chính. Dịch vụ Luật sư thực hiện soạn thảo giấy tờ pháp lý như lập đơn khởi kiện, thu thập chứng cứ,…
Nhận đại diện theo uỷ quyền làm việc với cơ quan nhà nước có thẩm quyền;
Cử Luật sư thực hiện các thủ tục pháp lý tại Toà án; Tham gia bào chữa tại Tòa án;
Các dịch vụ pháp lý liên quan khác.
Phí dịch vụ tư vấn, thực hiện các thủ tục pháp lý sẽ được điều chỉnh tuỳ vào từng việc cụ thể.

Liên hệ ngay đến số điện thoại 098.421.0550 để được Luật sư chuyên môn tư vấn pháp luật miễn phí. Theo các phương thức sau:
Điện thoại (Zalo/Viber): 098.421.0550
Website: http://tueanlaw.com
Email: [email protected]; [email protected]

Conditions for foreigners to do business in Vietnam

In the context of globalization and deep international economic integration, developing countries like Vietnam are increasingly becoming attractive destinations for cross-border investment capital. In particular, with its strategic location, abundant human resources, open-door policies and stable economic growth rate, Vietnam has been attracting more and more foreign investors wishing to access the market and deploy long-term business activities here.

However, to ensure sustainable development, economic security and national interests, the Vietnamese State has established a relatively strict legal system to regulate foreign investment and business activities. In particular, the specific regulations on conditions for foreigners to be allowed to invest and conduct business in Vietnam play a particularly important role, not only contributing to creating a transparent and stable legal environment but also being a tool to demonstrate sovereignty in selecting, controlling and screening foreign capital flows.

1. Overview of foreign business activities in Vietnam

1.1 Concept of “foreigner” and “business activities”

In the context of deep international economic integration, clarifying basic legal concepts such as “foreigners ” and ” business activities ” is a prerequisite for correctly understanding the scope of investment law.

According to Clause 19, Article 3 of the Investment Law 2020, a foreign investor is understood to be an individual with foreign nationality or an organization established under foreign law conducting business investment activities in Vietnam .

1.   For individual investors

The basic requirement for individual investors is to have full civil capacity, that is, to be 18 years of age or older and to be able to self-perceive and control their behavior according to the provisions of the 2015 Civil Code. This ensures that individuals are able to self-perceive, implement and take responsibility for their investment decisions.

More importantly, Clause 2, Article 17 of the Enterprise Law 2020 has outlined a clear limit, according to which individuals are not allowed to belong to the subjects prohibited from establishing and managing enterprises. This is to ensure the transparency and health of the investment environment. Typical prohibited cases include:

•     People who are being prosecuted for criminal liability or serving a prison sentence.
•     A person who is prohibited by the Court from holding a position, practicing a profession or doing certain work related to business.
• Other cases as prescribed by the Bankruptcy Law.

1. For institutional investors

The organization must have legal status, must be established and legally recognized under the laws of the country where it is headquartered. This must be proven by valid documents such as the Certificate of Establishment, Charter, etc. For those documents to be legally valid in Vietnam, they must undergo consular legalization procedures according to the provisions of Decree 111/2011/ND-CP (Regulations on consular legalization to recognize the legal value of foreign documents in Vietnam). This is a necessary authentication step for Vietnamese authorities to recognize the legal status of foreign organizations.

And of course, the organization must not be in a state of dissolution or bankruptcy. The organization must be operating normally, have sufficient financial capacity to fulfill its obligations and not be in the process of ceasing operations.

Meanwhile, “business” is viewed from a legal perspective as the continuous implementation of one, several or all stages of the process from investment, production to consumption of products or provision of services on the market for the purpose of seeking profit . (Enterprise Law 2020, Clause 21, Article 4).

The clear distinction between domestic investors and foreign investors is important in establishing rights and obligations in investment and business. According to the “nationality principle” , foreigners investing in Vietnam often have to comply with stricter legal conditions to ensure security, sovereignty and national interests.

1.2 Development of foreign investment and business activities in Vietnam

In the more than three decades since the implementation of the Doi Moi policy (1986), Vietnam has recorded a strong increase in the number and scale of foreign-invested business activities. According to a report by the Ministry of Planning and Investment, by the end of 2023, Vietnam had attracted over 450 billion USD in registered FDI capital , with more than 37,000 valid projects , focusing on the processing and manufacturing industries, services, real estate and renewable energy (MPI, 2024).

This development reflects two major trends: (i) Vietnam is becoming a strategic destination for multinational corporations in the global supply chain, especially after the COVID-19 pandemic and the “China +1” trend; and (ii) the legal and policy environment is gradually improving, creating favorable conditions for foreign investors to participate in the Vietnamese market.

1.3 Vietnamese Government’s policy on attracting foreign investment

In order to promote economic development and international integration, the Vietnamese State has issued many preferential and supportive policies for foreign investment activities. Specifically, the Investment Law 2020 has shifted from a “permissive” mechanism to a “restrictive” mechanism, demonstrated by the application of a list of industries and occupations that restrict market access for foreign investors – a step forward in line with international practice (Nguyen & Le, 2021).

In addition, Vietnam is also committed to opening its market under new-generation free trade agreements such as CPTPP, EVFTA, RCEP, with the principles of National Treatment and Most-Favoured-Nation. These are basic principles in international investment law to ensure fairness between domestic and foreign investors (Dolzer & Schreuer, 2012).

2. Legal basis for regulating business conditions for foreigners in Vietnam

This is the most complex and important group of conditions, determining which sectors foreign investors are allowed to do business in. The general principle stated in Article 9 of the Investment Law 2020 is that foreign investors are treated equally to domestic investors, and are allowed to do business in sectors that are not prohibited by law, but must comply with restrictions under international commitments and Vietnamese law. However, it is necessary to exclude sectors and industries on the “List of sectors and industries with restricted market access”. This detailed list is published in Appendix I of Decree 31/2021/ND-CP, which can be seen as a business map for investors.

2.1 Classification of investment and business conditions according to the Investment Law 2020

Current Vietnamese law, especially the Investment Law 2020, has established a system of investment and business conditions based on the principle of clear classification between three groups of industries and professions: (i) industries and professions prohibited from investment and business , (ii) industries and professions with conditional investment and business , and (iii) list of industries and professions with restricted market access for foreign investors .

Firstly, prohibited investment and business sectors are those that the law absolutely does not allow in any form, in order to protect national security, social order and core ethical values. This list currently includes 08 sectors:

(1) Trading in narcotic substances specified in Appendix I of the Investment Law 2020 ;

(2) Trading in chemicals and minerals specified in Appendix II of the Investment Law 2020 ;

(3) Trading in specimens of wild plants and animals of natural origin as prescribed in Appendix I of the Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora; specimens of endangered, precious and rare forest plants, forest animals and aquatic products of Group I as prescribed in Appendix III of the Investment Law 2020 ;

(4) Prostitution;

(5) Buying and selling people, tissues, corpses, human body parts, and human fetuses;

(6) Business activities related to human asexual reproduction;

(7) Fireworks business;

(8) Debt collection service business;

Accordingly, the Law amending the Law on Planning, the Law on Investment, the Law on Investment under the public-private partnership model and the Law on Bidding 2024 has added 02 more industries and professions prohibited from investment and business from July 1, 2024:

(9) Business of buying and selling national treasures;

(10) Export business of relics and antiques.

Second, conditional investment and business sectors are those in which investors must satisfy one or more specific conditions related to ensuring national security, public health, social order and safety, social ethics or sustainable development. Appendix IV of the Investment Law 2020 lists 227 conditional sectors.

These are sectors that Vietnam has opened up but with specific regulations to protect domestic production, ensure security or guide development. These conditions are very diverse, and can include limits on the percentage of charter capital ownership (for example, some logistics services only allow foreign investors to own a maximum of 51% of the capital in a joint venture); or requirements on the form of investment (for example, it is mandatory to establish a joint venture with a Vietnamese partner in the telecommunications sector); or limitations on the scope of operations (for example, retail distribution services). These conditions are often stipulated in international commitments (WTO, CPTPP, EVFTA, etc.) and are internalized.

Third, an important innovation is the establishment of a “List of restricted market access for foreign investors” , which is first stipulated in Article 9 of the Investment Law 2020 and specified in Decree 31/2021/ND-CP. This list represents a shift from the “positive list” model to the “ negative list ” model – that is, foreign investors are allowed to invest in all industries , except those on the restricted or prohibited list.

 

3. Analysis of specific conditions for foreigners to do business in Vietnam

Although Vietnamese law is increasingly open and approaching international standards on investment liberalization, foreign business activities are still governed by a system of selective and tightly controlled conditions. These conditions are designed to ensure a balance between two goals: (i) attracting high-quality capital flows and (ii) protecting strategic interests and domestic economic and social order. The following is an analysis of five core groups of conditions that foreign investors must meet when wanting to do business in Vietnam.

3.1 Conditions on investment form

According to Article 21 of the Investment Law 2020, foreign investors can only choose to invest in four legal forms: (i) establishing an economic organization (such as a limited liability company, a joint stock company), (ii) contributing capital, purchasing shares, or capital contributions in an existing economic organization, (iii) implementing an investment project , or (iv) investing under a BCC (Business Cooperation Contract) contract and (v) New forms of investment and types of economic organizations according to Government regulations . In particular, the form of establishing a new enterprise is often applied when investors want to fully control operations in the Vietnamese market; while the form of purchasing shares and contributing capital is suitable for the strategy of quickly penetrating the market or associating with domestic partners.

Limiting the form of investment not only reflects the legislative sovereignty of the investment-receiving country, but is also compatible with the provisions of Article 4 of the WTO TRIMs Agreement, which allows countries to control the form of investment to protect public policy objectives.

3.2 Conditions on capital ownership ratio

One of the key legal issues for foreign investors is the limit on the charter capital ownership ratio in Vietnamese economic organizations. According to Articles 17 and 24 of the Investment Law 2020, foreign investors are allowed to own up to 100% of the charter capital , except in the following cases: (i) the business sector has a limit, or (ii) there is a commitment to adjust in the FTAs.

For example, in the Logistics sector, foreign ownership is limited to 51% for domestic freight transport services (WTO, 2023).

This ownership limit is a legal tool to protect domestic economic sectors and maintain control over sensitive industries. In many developing countries, the form of equity ceiling is still a popular tool to implement selective investment policies (UNCTAD, 2021).

3.3 Conditions on business fields and professions

The Investment Law 2020 clearly defines the sectors that foreigners cannot access or can only access with conditions , through the List of sectors and occupations with restricted market access (Decree 31/2021/ND-CP, Appendix I). Common restricted sectors include:

(i) telecommunications services with network infrastructure;

(ii) press;

(iii) private preschool education;

(iv) investigation services.

This list clearly demonstrates the principle of “sensitivity-based selection” and is in line with the “negative list” model used in many modern FTAs, such as CPTPP or EVFTA. Thus, foreign investors’ market access is not automatic, but depends on conditional permission .

3.4 Conditions on partners and investment locations

For some specific sectors, foreign investors are only allowed to do business when forming a joint venture with a qualified Vietnamese partner (for example, having a practice license or professional certificate). In the advertising sector, foreign investors are required to cooperate with a licensed Vietnamese organization (Decree 181/2013/ND-CP, Article 21).

Regarding investment locations , Article 44 of the Investment Law 2020 stipulates that foreign investors are not allowed to invest in prohibited areas or defense-security areas , except in cases permitted by the Government. This is a measure to control strategic economic space and at the same time is consistent with the principle of territorial sovereignty in international law.

3.5 Conditions on administrative procedures and licenses

Although the Investment Law 2020 has simplified the investment process, foreign investors still have to go through separate registration and investment approval procedures , especially in conditional sectors. Specifically, the steps include: (i) applying for investment policy approval (for some large projects), (ii) applying for an Investment Registration Certificate (IRC) , and (iii) carrying out enterprise registration (ERC) (Ministry of Planning and Investment, 2023).

The separation of the IRC and ERC processes not only reflects the “dual licensing system” model, but also allows the state to pre-check the capacity, finance, personnel, location, etc. before granting a business license.

4. CAPITAL AND FINANCIAL CAPACITY CONDITIONS

One of the most common questions is about the minimum investment capital. This condition ensures that the project is feasible and the investor has enough resources to carry out what has been committed.

It must be affirmed that Vietnamese law does not prescribe a common minimum capital level for all projects.

However, for some specific business lines such as real estate business (requiring a legal capital of 20 billion VND) or financial and banking services, specialized laws will have regulations on the minimum legal capital. This is a requirement to ensure the financial capacity and responsibility of businesses in sensitive areas, protecting customers.

For other projects, although there is no minimum capital, there is a mandatory condition that the investor must still demonstrate sufficient financial capacity to implement the project as registered. The reasonableness between the project scale and the registered capital will be carefully considered by the licensing authority. The way to prove this can be a bank account statement, an audited financial report, a commitment to finance from a credit institution, etc.

Finally, the investor’s commitment is verified through the obligation to fully contribute charter capital within 90 days from the date of issuance of the Enterprise Registration Certificate, a requirement clearly stipulated in the Enterprise Law 2020. Failure to fully contribute capital may result in legal sanctions.

5. OTHER SPECIAL CONDITIONS

Depending on the size, location and sector of the project, investors may be required to meet the following additional conditions:

5.1 Location and planning conditions: Investment projects cannot exist separately from the general planning of the locality and the country. The location of the project must be consistent with land use planning, construction planning and related industry planning. A chemical factory cannot be located in a residential area.

5.2 Environmental conditions: In particular, for projects with potential to impact the environment, the Law on Environmental Protection requires an Environmental Impact Assessment (EIA) Report to be conducted and approved by a competent authority before implementation.

5.3 Technology conditions: Projects using technology in the list of restricted technology transfer must be technology appraised.

5.4 Conditions on national defense and security: Projects in sensitive areas (borders, islands, defense zones) must have approval from the Ministry of National Defense and the Ministry of Public Security.

In short, doing business in Vietnam is not simply a matter of submitting an application for a license. Foreign investors need to carry out a strategic calculation, carefully comparing their business plan with the four core groups of conditions above, with current legal regulations. Understanding these conditions, fully meeting the above conditions is not only a legal obligation but also helps investors build a feasible, legal project and minimize risks in the licensing process as well as later operations, which is a solid foundation for the sustainable development of enterprises in the Vietnamese market.

Above is the advice of Tue An LAW on: “What are the conditions for foreigners to do business in Vietnam” according to the latest legal regulations. If you still have questions, are unclear or need other legal support, please contact the Lawyer immediately for free advice. Professional lawyer, free advice – 098.421.0550

Xem thêm:

Người nước ngoài muốn đăng ký kinh doanh ở Việt Nam 

Xuất hóa đơn đối với hàng xuất khẩu trước hay sau lập tờ khai hải quan?

Tue An Law provides information on service prices as follows:
Online lawyer consultation by phone: Free consultation.
Direct lawyer consultation service at the office: From 500,000 VND/hour of consultation by the main lawyer. Lawyer services to draft legal documents such as filing a lawsuit, collecting evidence,…
Accepting authorized representation to work with competent state agencies;
Assigning lawyers to carry out legal procedures at the Court; Participating in defense at the Court;
Other related legal services.
Consulting service fees and performing legal procedures will be adjusted depending on each specific case.

Contact us immediately at 098.421.0550 to receive free legal advice from a professional lawyer. By the following methods:
Phone (Zalo/Viber): 098.421.0550
Website: http://tueanlaw.com
Email: [email protected] ; [email protected]